ශ්‍රී ලංකාවේ ධීවර කර්මාන්තය හා මත්ස්‍ය වගාව.

ධීවර කර්මාන්තය හා මත්ස්‍ය වගාව.

ධීවර කර්මාන්තය වැදගත් ආර්ථික කටයුත්තක් වීමට හේතු:

• ජනතාවගේ පෝෂණ තත්ත්වය නංවාලීම.  
• සේවා නියුක්තියට ඉඩකඩ ලැබීම.
• විදේශ විනිමය ඉපයීම.
• ජාතික නිෂ්පාදනයට වැඩි දායකත්වයක් ලැබීම.

හිතකර භූගෝලීය සාධක:

• දිවයින වටා පිහිටි වෙරළ තීරය. (වර්ග කිලෝමීටර් 21576 ක් වූ නොගැඹුරු මහාද්වීප තටාකයක් තිබීම) 
• මත්ස්‍ය ආහාර බහුල වීම. 
  
• කඩතොලු සහිත වෙරළක් තිබීම. (ධීවර යාත්‍රා නවතා තැබීමට හා වරාය සඳහා)
• කඩතොලු වෙරළ ආශ්‍රිත කලපු.
• ගංඟා, වැව් ආදී රටේ අභ්‍යන්තර ජලාශ වල මිරිදිය මසුන් බෝ කළ හැකි වීම.

ධීවර කර්මාන්තයේ ප්‍රධාන අංශ 2කි.

1. අභ්‍යන්තර ධීවර කර්මාන්තය (මිරිදිය)
2. මුහුදු ආශ්‍රිත ධීවර කර්මාන්තය (කරදිය)

1. අභ්‍යන්තර ධීවර කර්මාන්තය (මිරිදිය)

• රට අභ්‍යන්තරයේ වැව් ආශ්‍රිත කෘතිම ජලාශ වල මාළු ඇතිකිරීම හා ඒ ආශ්‍රිත මසුන් ඇල්ලීම මීට අයත්ය.
• ශ්‍රී ලංකාවේ මිරිදිය ධීවර මධ්‍යස්ථාන වල බෝ කරන මත්ස්‍ය පැටව් දිවයිනේ වැව් වලට මුදා හැරීම සිදු කෙරේ. 
• ශ්‍රී ලංකාවේ මිරිදිය ධීවර මධ්‍යස්ථාන:

• පදවිය
• පොළොන්නරුව
• දඹුල්ල
• රම්බඩගල්ල 
• නුවරඑළිය
• ඉඟිනියාගල 
• ගිනිගත්හේන
• බඹරකැලේ
• බෙරගල
• පනාපිටිය
• උඩවලව
• මුරුතවෙල
• කරදිය මාළු වලට වඩා මිරිදිය මාළුන්ගේ පෝෂණ ගුණය වැඩියෙන් ඇතැයි යන විශ්වාසය මත මිරිදිය මත්ස්‍ය ඉල්ලුම වැඩි වෙමින් පවතී.
• අභ්‍යන්තර මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනය (මිරිදිය) 2005 වර්ෂයේ මෙට්‍රික් ටොන් 33,000 කි.
• මිරිදිය මසුන්;
• ලූලා
• කනයා
• පෙතියා
• හුංගා
• මඟුරා

2. කරදිය ධීවර කර්මාන්තය.

• ශ්‍රී ලංකාවට අයත් ආර්ථික මුහුදු සීමාව වෙරළේ සිට 320km පළල්ය. එම කලාපය තුළ ධීවර සම්පත් වල අයිතිය රජයට හිමිවේ.
• කරදිය ධීවර කර්මාන්තයේ ප්‍රධාන අංශ 2කි. 
  

1. මහාද්වීප තටාක හෙවත් වෙරළාසන්න ධීවර කර්මාන්තය.
2. ගැඹුරු මුහුදේ ධීවර කර්මාන්තය (වෙරළේ සිට 40km ඈත මුහුද)

i. වෙරළාසන්න ධීවර කර්මාන්තය.

• කරදිය මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයෙන් 90% පමණ වෙරළාසන්න ධීවර කර්මාන්තයෙන් නිපදවයි. එහි මසුන් බහුල වීමට හේතු රාශියකි.
• හිරු එළිය හොඳින් මුහුදට වැටෙන නිසා මත්ස්‍යයන්ට අවශ්‍ය සාධක ශාක ප්ලවාංග තිබීම.
• ගංඟා ඇළ දොළ මඟින් ගෙන එන පෝෂක පදාර්ථ බහුලව තිබීම.
• දියවැල් ගමන් කිරීම නිසා ජලයෙහි ඇතිවන කැළඹීම හේතුවෙන් මත්ස්‍ය ආහාර ජලය මතුපිටට ඒම.

ii. ගැඹුරු මුහුදේ ධීවර කර්මාන්තය. 

• මේ ප්‍රදේශයේ ධීවර සම්පත් රාජ්‍ය අනුග්‍රහය මත ප්‍රයෝජනයට ගැනේ.
• බහුදින ධීවර යාත්‍රා යෙදවීමෙන් තෝරා, පරා, කෙලවල්ලන්, බලයන් වැනි මසුන් ඇල්ලීම සිදුකෙරේ.
• වරාය පහසුකම් වැඩි කිරීම, පර්යේෂණ හා පුහුණු කිරීම් මෙන්ම උපකාරක සේවා සැපයීම මඟින් ගැඹුරු මුහුදේ මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයට කටයුතු යොදා ඇත.

ගැටළු:

• ධීවර කාර්මිකයාගේ අඩු ආදායම හා ණයගැතිභාවය.
• ධීවර ආම්පන්න හිඟය.
• නුපුහුණු ශ්‍රමිකයන් යෙදී සිටීම.
• ඉන්ධන මිළ ඉහළ යාම.
• දිනෙන් දින අනෙකුත් ධීවර උපකරණ මිළ ඉහළ යාම. (දැල් බෝට්ටු) 

• වෙනත් රටවල ධීවරයින් අපේ මුහුදු සීමාවේ මසුන් ඇල්ලීම.
• අවිනිශ්චිත වෙළදපොළ තත්ත්වය.
• ප්‍රවාහනය හා ගබඩා කිරීම පිළිබඳ ගැටළු.
• 2006 දී ඇති වූ සුනාමි රළ පහර නිසා ධීවර කර්මාන්තය දැඩි පීඩනයට ලක්වීම.
• සාම්ප්‍රධායික ක්‍රම භාවිතා කිරීම.
• විසගෙඩි දැමීම.
• බිලි බෑම.
• ඩයිනමයිට් දැමීම.
• යටිතල පහසුකම් නොමැති වීම. (ධීවර වරාය, ගබඩා පහසුකම්, අයිස් නිෂ්පාදනාගාර, යාත්‍රා අලුත්වැඩියා කිරීමට)
• ප්‍රාග්ධන හිඟය.

නව ප්‍රවණතා:

• කිවුල් දිය ආශ්‍රිතව ඉස්සන්, පොකිරිස්සන්, කකුළුවන් වැනි මත්ස්‍ය නිෂ්පාදන කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කිරීම. (හේතුව විදේශීය රටවල් වල ඉස්සන්ට වැඩි ඉල්ලුමක් තිබීම)
• ජල ජීවී වගාව (හොඳ පැටවුන් ලබා ගැනීමට)
• ධීවර නිෂ්පාදන කටයුතු දියුණු කිරීමට ධීවර සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීම.
• කිරින්ද
• කල්පිටිය
• ඕලුවිල්
• වයඹ වෙරළ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීම.
• පුත්තලම
• කල්පිටිය
• නැගෙනහිර වෙරළේ ධීවර සංවර්ධන ව්‍යාපෘති වලට ජපන් රජයේ ආධාර ලැබීම.

ගැටළු විසදීමට ගෙන ඇති පියවර: 

• ණය පහසුකම් පුළුල් කිරීම.
• ධීවර රක්ෂණ ක්‍රමයක් ඇරඹීම.
• දියවර ගම්මාන වැඩපිළිවෙළ ආරම්භ කිරීම.
• ධීවර සමූපකාර සමිති පුළුල් කිරීම.
• අයිස් නිෂ්පාදනාගාර ඇති කිරීම.
• ධීවරයන් පුහුණු කිරීමේ ආයතන පිහිටුවීම.
• මීගමුව
• ධීවර ආම්පන්න පහසු මිළට සැපයීම.
• ධීවර පර්යේෂණ ව්‍යාප්ත කිරීම.
• සාගර විශ්ව විද්‍යාල ඇති කිරීම.